[1945]
De capitulatie

De eerste vrije editie
van Het Parool en
De
Viegende Hollander,
een blaadje dat door vliegtuigen over bezet gebied uitgeworpen
werd.
Het
drama op de Dam

Op 7 mei 1945 vallen er in Amsterdam nog doden door Duitse kogels.
Na het eerste weekend, 5 en 6 mei 1945, vierde Amsterdam ook op
7 mei, uitgebreid de bevrijding.
Het was prachtig weer en de Dam stroomde vol feestvierders. De
eerste geallieerde troepen zouden daar aankomen.
Verkenners
Op 7 mei bereikte een verkenningseenheid Polar Bears van de Britse
49ste Infanteriedivisie,
in vier lichte pantserwagens en zes bren-carriers, rond 13.00
uur de grens van Amsterdam.
Ze werden op de Berlagebrug zo enthousiast ontvangen, dat ze nauwelijks
opschoten. Daarom bereikte de verkenningseenheid pas veel later
de Dam.
Plotseling reden ook twee overvalwagens met Grüne
Polizei de Dam op, maar die verdwenen weer snel.
Na enige tijd
verliet ook de Engelse eenheid de Dam in de richting van Amsterdam-oost.

Schoten uit de Grote Club
De commandant
van de Gewestelijke Commandant Binnenlandse Strijdkrachten, kolonel
C.F.Overhoff stond om drie uur voor Hotel Krasnapolsky
omdat hij twee geallieerde officieren moest begeleiden. Hij hoorde
de eerste schoten en zag dat Duitse soldaten met machinegeweren
vanuit de Groote Club op de menigte in de richting Nieuwendijk
vuurden.
Een aantal BS'ers renden vanuit de Warmoesstraat naar de Dam en
namen stelling in om terug te schieten.
De twee Canadese militairen
wilden met een karabijn van de BS mee schieten. Maar Overhoff
vroeg hen dat niet te doen omdat hij dan een grotere schietpartij
verwachtte.
Hij ging per motorfiets met zijspan bestuurd door wachtmeester
van de Kon. Marechaussee de Jong naar de Ortskommandantur
op het Museumplein om de begeleiding van een Duitse officier te
vorderen.
Hauptman Bergmann van de Feldgendarmerie ging mee in de
zijspan. Overhoff legde uit wat er gaande was en de Duitser bromde:
Das ist natürlich wieder die verdammte Kriegmarine,
welch ein Schweinerei
Bij de Paleisstraat gekomen, forceerden ze de afzetting en stormden
de Groote Club in.
Ze vonden de commandant op de bovenste verdieping
en gaven het bevel geen schot meer af te vuren. Het bleek echter
dat er ook in de buurt van de Gravenstraat Duitse wagens stonden
en er naar alle kanten geschoten werd. Volgens het Proces-verbaal
van de gebeurtenissen zagen de Duitse officier en de BS commandant
samen kans hun manschappen te bevelen het vuren te staken.
Ze zochten hun motorfiets weer op en reden in de richting van
het Centraal Station.
Daar was een vuurgevecht gaande en werd de bestuurder van de motorfiets,
wachtmeester de Jong, dodelijk getroffen. Op bevel van Overhoff
trokken de BS'ers zich terug, maar er kwamen twintig Duitsers
op de fiets aan en die gingen meteen in de aanval. Het lukte bevel
te geven het vuren te staken.
Om te voorkomen
dat de Duitsers het Centraal Station zouden opblazen was het om
11 uur 's morgens door de Binnenlandse Strijdkrachten bezet.
Bij dit zogenoemde objectdetachement hoorde ook koerierster
Isa Baschwitz. Ze was gekleed als verpleegster met witte schort
en witte kap. In het station bevonden zich treinen met Duitse
troepen die ontwapend moesten worden. Isa Baschwitz liep samen
met één gewapende BS'er, heen en weer langs de wagons
om de militairen te vertellen dat de oorlog voorbij was en dat
ze hun wapens moesten inleveren.
Als gevraagd werd aan welke kant ze eigenlijk stond zei ze: "Ik
ben voor de vrede".
Bij de actie kwamen twee BS'ers om het
leven.
Het is opmerkelijk dat BS-commandant Overhoff in zijn verslag
vermeldt dat het motorrijwiel niet beschadigd was terwijl de gesneuvelde
wachtmeester naar de Zuiderkerk is overgebracht.
Verder brengt hij eer aan Hauptman Bergmann die hem zo energiek
geholpen had en aan de BS'ers die voor het eerst bovengronds zo
goed zijn bevelen opvolgden. Zelfs de Duitse Hauptman vond dat
'Fabelhaft'.
Er
zijn verschillende verhalen over de oorzaak
De schietpartij zou ontstaan zijn omdat een Duitse soldaat niet
door een BS-er ontwapend wilde worden.
Of omdat de Duitsers kwaad waren dat bevriende vrouwen onder hun
ogen kaal geknipt werden.
In ieder geval ontstond deze ernstige schietpartij tussen de BS
en de Duitsers, die zelfs met machinegeweren op de menigte vuurden.
Er wordt gezegd dat het gevecht werd beëindigd toen de BS
een bazooka naar de Grote Club afvuurde.
Uit nader onderzoek en bestudering van het gebouw blijkt dat een
inslag van een bazooka meer schade veroorzaakt zou hebben dan
de kogelgaten die aangetroffen zijn.
De Stichting "Memorial 2015 voor Damslachtoffers 7 mei
1945" doet een uitgebreid onderzoek naar de namen van
de slachtoffers die op de Dam of later in een ziekenhuis overleden
zijn.
Er zal in 2015 een herdenking plaatsvinden.
De
Canadezen zijn onze bevrijders

Intocht
van de Canadezen
Als Amsterdam
haar bevrijding viert doet de stad dat met de Canadezen.
Die waren er pas op 8 mei maar ze bléven en werden zo in
de herinnering van de meeste Amsterdammers de echte bevrijders.
De Engelsen hadden eigenlijk alleen maar verkenningswerk voor
de Canadese divisie verricht. Ze reden vanaf de Berlagebrug geholpen
door een verzetsman als gids via de Leidsestraat naar de Dam maar
keerden weer terug toen het te link werd in de stad.
Maar
's avonds waren ze terug.
In het oude stadhuis droegen ze het bestuur
van de stad over aan de nieuwe burgemeester, Feike de Boer.
Het clandestiene overleg van bestuurders, onder wie Willem
Drees, had hem gevraagd na de oorlog burgemeester van Amsterdam
te worden, als opvolger van de pro-Duitse burgemeester Edward
Voûte.
De Boer was bereid, en zoals hij zelf zei, "...ik ging zitten
op die stoel en het liep".

Burgemeester Feike de Boer verlaat
in gezelschap van generaal Dwight D Eisenhower
het paleis op de Dam.
Op de achtergrond prins
Bernhard.

De 2e Anjeliersdwarstraat viert feest,
de Britse, Amerikaanse en Russische vlag naast de Nederlandse
driekleur

Hergebruik van beschuitblikken
Kinderen trommelen
op de biscuitblikken die door de geallieerden vliegtuigen
uitgeworpen werden.
De blikken werden ook gebruikt om bootjes van de maken.
De constructie was nogal gammel doordat de blikken met papiertouw
verbonden werden.
Na een tijdje kregen de peddelaars dan ook een nat pak.
De Bevrijdingslinde

Marnixstraat met de Bevrijdingslinde
Ter herinnering aan de bevrijding planten de kinderen van de scholen
in de Jordaan een Bevrijdingslinde aan de
Marnixstraat.
Jammer genoeg bouwt het Gemeente Energiebedrijf, zonder gevoel
voor historie, er een smakeloos transformatorhuis naast.
Het had een haar gescheeld of de boom was gerooid, maar daar staken
de buurtbewoners een stokje voor.
Diep in de grond zit een urn met de namen
van de kinderen

achtergronden bij
een oproer
|